Niedawny zamach na Donalda Trumpa, w którym został postrzelony, wzbudził skrajne reakcje społeczne i medialne. Jedni twierdzą, że to manipulacja i mistyfikacja, inni widzą w tym tragiczną sytuację, z której Trump wyszedł bez winy. Jak jednak takie dramatyczne wydarzenie może wpłynąć na percepcję kandydata na prezydenta przez wyborców oraz jak podobne mechanizmy są wykorzystywane w marketingu? W niniejszym artykule analizujemy, jak różne mechanizmy psychologiczne i ewolucyjne mogą paradoksalnie zwiększyć szanse Trumpa na wygraną i jak są one stosowane w strategiach marketingowych.
Efekt ofiary
Gdy ktoś staje się ofiarą przemocy, ludzie naturalnie odczuwają współczucie. Daniel Kahneman w swoich badaniach nad heurystykami pokazuje, że emocje mogą znacząco wpływać na ocenę sytuacji. Przeżycie zamachu może prowadzić do wzrostu sympatii dla Trumpa, gdyż ludzie odczuwają empatię wobec jego cierpienia. W marketingu efekt ten jest wykorzystywany poprzez kampanie. Dobrym przykładem jest kampania Dove - "Real Beauty", która pokazuje kobiety stające się ofiarami nierealistycznych standardów urody.
źródło: dove.com
Przetrwają najsilniejsi
Z ewolucyjnego punktu widzenia, jednostki, które przeżywają ataki, są postrzegane jako silniejsze i bardziej zdolne do przetrwania. Teoria ewolucji Charlesa Darwina tłumaczy, że takie osoby zyskują podziw i szacunek, co może wpłynąć na zwiększenie poparcia dla Trumpa. Jego przetrwanie zamachu może być postrzegane jako dowód jego siły i determinacji. W marketingu firmy często podkreślają swoją wytrzymałość i zdolność do przetrwania trudnych czasów, aby budować podziw wśród klientów. W tym przypadku przykładem może być marka Apple, która pokazuje swoje produkty jako odporne na uszkodzenia i działające w ekstremalnych warunkach.
źródło: apple.com
Wzmacnianie identyfikacji grupowej
Ludzie identyfikują się z grupą, której lider wykazuje siłę i determinację. Henri Tajfel w teorii tożsamości społecznej sugeruje, że Trump jako lider, który przetrwał zamach, może wzmocnić identyfikację swoich zwolenników z nim samym i z jego wartościami. W marketingu marki starają się wzmacniać identyfikację klientów z ich wartościami i misją.
Kampanie marki Patagonia, które podkreślają ich zaangażowanie w ochronę środowiska, budując silną identyfikację z proekologicznymi klientami.
źródło: patagonia.com
Charyzma i siła przywództwa
Charyzmatyczni liderzy potrafią inspirować i prowadzić w trudnych czasach. Max Weber opisuje, że przetrwanie zamachu może wzmocnić postrzeganie Trumpa jako silnego i charyzmatycznego przywódcy, co jest kluczowe w odbiorze publicznym podczas kampanii wyborczej. W marketingu marki często kreują swoje postacie jako charyzmatycznych liderów branży. Spójrzcie choćby na Elona Muska, który jest przedstawiany jako wizjoner i lider przyszłości.
źródło: businessinsider.pl
Heroiczny archetyp
Ludzie podświadomie podziwiają tych, którzy pokonują przeciwności. Carl Jung w swoich badaniach nad archetypami bohatera zauważył, że takie postaci budzą podziw i wsparcie. Trump, który powstaje po zamachu, wpisuje się w ten archetyp, co może zwiększać jego atrakcyjność w oczach wyborców. W marketingu marki często przedstawiają się jako bohaterowie, którzy pokonują trudności. Przykładami mogą być reklamy Nike "Just Do It" przedstawiające sportowców pokonujących ogromne przeszkody w drodze do sukcesu.
źródło: nike.com
Efekt Halo
Jedna pozytywna cecha wpływa na ogólne postrzeganie osoby. Edward Thorndike w swoim badaniu efektu halo zauważył, że przeżycie zamachu może sprawić, że Trump będzie postrzegany jako silniejszy i bardziej kompetentny, co poprawia jego ogólny wizerunek. W marketingu efekt halo jest wykorzystywany, gdy marki promują jedną wyjątkową cechę swoich produktów, która wpływa na ogólną ocenę marki. Spójrzcie ponownie na reklamy iPhone'a podkreślające wyjątkową jakość aparatu, co wpływa na postrzeganie całego produktu jako wysokiej jakości.
źródło: apple.com
Solidarność w obliczu zagrożenia
Wspólne doświadczenia zagrożenia mogą wzmacniać więzi społeczne. Emile Durkheim twierdził, że przeżycie zamachu przez Trumpa może zjednoczyć jego zwolenników i wzmocnić ich lojalność. W marketingu marki często tworzą kampanie, które apelują do wspólnotowych wartości i solidarności w obliczu trudnych sytuacji. Przykładem są kampanie Coca-Coli promujące jedność i współpracę, takie jak "Share a Coke".
źródło: todayogilvy.com
Postrzeganie sprawiedliwości
Ludzie mają silne poczucie sprawiedliwości i niesprawiedliwości. John Rawls w swojej teorii sprawiedliwości podkreśla, że zamach na Trumpa może być postrzegany jako niesprawiedliwość, co budzi oburzenie i wzrost wsparcia dla niego jako ofiary. W marketingu firmy często wykorzystują motyw sprawiedliwości i walki z niesprawiedliwością, aby zyskać poparcie klientów.
Przykładem mogą być kampanie oraz działania Ikea wspierające grupy mniejszościowe, walcząc w ten sposób z niesprawiedliwością.
źródło: ikea.com/pl
Podsumowując, dramatyczne wydarzenia, takie jak zamach na Donalda Trumpa, mogą paradoksalnie wzmocnić jego pozycję w kampanii wyborczej. Mechanizmy psychologiczne i ewolucyjne, które prowadzą do wzrostu sympatii, podziwu i identyfikacji z liderem, są także powszechnie wykorzystywane w strategiach marketingowych. Dzięki zrozumieniu tych mechanizmów można lepiej przewidzieć, jakie uczucia i działania mogą się pojawić u wyborców oraz klientów, co może prowadzić do sukcesu zarówno w polityce, jak i w biznesie.
