Joga, praktyka łącząca ruch, oddech i medytację, od dawna jest ceniona za korzyści dla ciała i umysłu. W ostatnich latach naukowcy coraz częściej badają jej wpływ na mózg, odkrywając mechanizmy, które mogą poprawiać zdrowie psychiczne, funkcje poznawcze oraz strukturę mózgu.
Badania wykazują, że joga prowadzi do zmian w strukturze mózgu. Na przykład Britta Hölzel i współpracownicy (2011) zaobserwowali wzrost gęstości istoty szarej w hipokampie – obszarze kluczowym dla pamięci i uczenia się – po ośmiotygodniowym programie Mindfulness-Based Stress Reduction (MBSR). Zmiany te obejmują również korę przedczołową, odpowiedzialną za podejmowanie decyzji, oraz ciało migdałowate, które odgrywa rolę w regulacji emocji.
Praktyka jogi wspiera zdolności poznawcze, takie jak uwaga i pamięć robocza. Tang et al. (2020) wykazali, że już 10 godzin medytacji może zwiększyć objętość istoty szarej w tylnej korze zakrętu obręczy (PCC), co sprzyja koncentracji i regulacji emocji. Joga także poprawia zdolność przełączania uwagi między zadaniami dzięki lepszej aktywności sieci wykonawczej mózgu.
Joga znacząco obniża poziom kortyzolu, hormonu stresu. Hölzel et al. (2011) odkryli zmniejszenie aktywności ciała migdałowatego u osób regularnie medytujących, co wiąże się z lepszą kontrolą emocji i redukcją stresu. Joga nidra, forma medytacji prowadząca do głębokiego relaksu, dodatkowo zmniejsza aktywność sieci domyślnej (Default Mode Network), co pomaga wyciszyć negatywne myśli.
Joga wspiera neuroplastyczność – zdolność mózgu do adaptacji i tworzenia nowych połączeń neuronalnych. Tang et al. (2010) wykazali zmiany w istocie białej w obszarach związanych z regulacją uwagi po krótkoterminowej praktyce medytacyjnej. Dzięki temu joga może poprawiać zdolność do koncentracji i uczenia się.
Joga jest skutecznym narzędziem w leczeniu depresji i lęku. Badania wskazują na jej pozytywny wpływ na układ limbiczny oraz zmniejszenie markerów zapalnych w organizmie. Hölzel et al. (2011) udowodnili wzrost gęstości istoty szarej w obszarach związanych z regulacją emocji u osób praktykujących jogę.
Regularna praktyka jogi może przeciwdziałać starzeniu się mózgu. Chételat et al. (2017) zaobserwowali mniejsze zmiany związane z wiekiem w strukturach mózgowych u doświadczonych medytatorów niż u osób niepraktykujących jogi. Zwiększona objętość hipokampa może chronić przed utratą pamięci związanej z wiekiem.
Joga to nie tylko forma aktywności fizycznej, ale także potężne narzędzie wspierające zdrowie mózgu. Dzięki regularnej praktyce można poprawić pamięć, koncentrację, regulację emocji oraz ochronić mózg przed negatywnymi skutkami starzenia się. Badania naukowe potwierdzają jej wielowymiarowy wpływ na funkcjonowanie umysłu i ciała.
