Wyobraź sobie sytuację. Doświadczony programista tworzy „intuicyjny” interfejs aplikacji, który okazuje się kompletnie niezrozumiały dla użytkowników. Albo menedżer prowadzący „krótkie i jasne” spotkanie, po którym połowa zespołu wychodzi zdezorientowana. Co łączy te sytuacje? Efekt fałszywej powszechności – jedno z najciekawszych zniekształceń poznawczych wpływających na nasze relacje zawodowe i osobiste.
To odkryta w 1977 roku przez zespół psychologów ze Stanford University tendencja do przeceniania stopnia, w jakim inni ludzie podzielają nasze przekonania i zachowania. Mówiąc prościej, zakładamy, że inni myślą i działają podobnie do nas. Ten mechanizm, choć ewolucyjnie pomocny w budowaniu spójności pierwotnych grup społecznych, w dzisiejszym złożonym świecie często prowadzi do poważnych nieporozumień.
Efekt fałszywej powszechności przejawia się szczególnie wyraźnie w środowisku biznesowym. Sprzedawcy z wieloletnim doświadczeniem używają żargonu branżowego, zakładając, że klienci go rozumieją. Młode zespoły marketingowe projektują kampanie w mediach społecznościowych dla seniorów, nie dostrzegając, że ich grupa docelowa preferuje tradycyjne kanały komunikacji. Liderzy zespołów, będący zwolennikami pracy zdalnej, nie rozumieją, dlaczego niektórzy pracownicy potrzebują bezpośrednich interakcji.
Charakterystyczne sygnały ostrzegawcze to używanie sformułowań takich jak:
To właśnie momenty, w których efekt fałszywej powszechności może najbardziej wpływać na nasze decyzje i komunikację.
Świadomość istnienia efektu fałszywej powszechności to pierwszy krok do lepszej komunikacji, ale sama wiedza nie wystarczy. Oto konkretne rozwiązania, które warto wdrożyć w organizacji:
Wdrożenie tych rozwiązań wymaga systematycznego działania i zaangażowania całego zespołu, ale efekty w postaci lepszej komunikacji i większej efektywności są warte tego wysiłku.
Zrozumienie i aktywne przeciwdziałanie efektowi fałszywej powszechności prowadzi do wymiernych korzyści: lepszej komunikacji w zespole, bardziej inkluzywnego środowiska pracy i trafniejszych decyzji biznesowych. Firmy, które świadomie pracują nad tym aspektem, tworzą bardziej efektywne zespoły i lepiej odpowiadają na potrzeby swoich klientów.
Efekt fałszywej powszechności to nie tylko ciekawe zjawisko psychologiczne – to realny czynnik wpływający na sukces w biznesie. Świadomość jego istnienia i aktywne przeciwdziałanie jego skutkom może znacząco poprawić jakość komunikacji i efektywność działań w każdej organizacji. Pamiętajmy, że różnorodność perspektyw to nie przeszkoda, a wartość, która może przyczynić się do rozwoju firmy i lepszego zrozumienia potrzeb wszystkich interesariuszy.
